996/128 van 26 april 2017 - Terugbetalen voorschotten OCMW

1. Situering

In CO 911 van 7 april 1972 werden de voorwaarden besproken voor de terugbetaling van voorschotten op kinderbijslag die door een OCMW worden toegekend.

Hierbij werd een achterstal omschreven als "elke betaling die geen betaling is van gezinsbijslag over de maand die aan de maand van de uitbetaling voorafgaat".

In het kader van de heersende rechtspraak leidt de interpretatie van een achterstal zoals gedefinieerd in CO 911 tot problemen.

De volgende concrete situatie werd ons voorgelegd:

Een OCMW vraagt de uitbetaalde voorschotten op kinderbijslag voor de maanden december 2016 en januari 2017 terug. Per mail laat het kinderbijslagfonds weten dat, op het moment van de vaststelling van het recht op kinderbijslag dd. 10 februari 2017, de kinderbijslag voor de maand januari 2017 niet als achterstallig kan worden beschouwd en bijgevolg enkel het voorschot op de kinderbijslag voor december 2016 kan terugbetaald worden. Het kinderbijslagfonds baseert zich hierbij op Art. 71, §1 AKBW1, Art. 99, §2 OCMW-wet2 en CO 9113.

Volgens het kinderbijslagfonds kan het voorschot op kinderbijslag voor de maand januari 2017 niet teruggestort worden, aangezien deze maand op basis van Art. 71, §1 AKBW en CO 911 tot en met 28 februari 2017 niet als een achterstallige betaling kan aanzien worden.

Deze interpretatie leidt ertoe dat in de praktijk het laatste voorschot dat het OCMW toekent, bijna nooit onder het subrogatierecht valt.

2. Standpunt in de rechtspraak

Het arrest van het Hof van Cassatie dd. 6 februari 2006 interpreteert Art. 99, § 2 OCMW-wet als volgt:

"Art. 99, §2, van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn bepaalt dat het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn, dat een voorschot toekent op een pensioen of op enige andere sociale uitkering, van rechtswege en tot het bedrag van dat voorschot in de rechten treedt op de achterstallen die de gerechtigde kan doen gelden.

Uit die bepaling volgt dat van betaling van voorschotten met subrogatie geen sprake meer kan zijn nadat tot de regelmatige betaling van het pensioen of de sociale uitkering werd beslist en het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn van die beslissing op de hoogte werd gebracht. Het openbaar centrum voor maatschappelijke welzijn wordt door die bepaling niet in de plaats gesteld indien het betalingen blijft verrichten aan de rechthebbende nadat het op de hoogte werd gebracht van die beslissing."

3. Conclusie

Met andere woorden, alle sommen die het OCMW als voorschot op de kinderbijslag heeft uitbetaald vóór de kennisgeving door het kinderbijslagfonds van de vaststelling van het recht op kinderbijslag, kan het OCMW van het kinderbijslagfonds terugvorderen.

Bijgevolg wordt in ons concreet voorbeeld het voorschot op de kinderbijslag van de maand januari 2017 ook als achterstal beschouwd.

De te volgen procedure om de betaalde voorschotten aan het OCMW terug te betalen zoals meegedeeld per mail op 13 juli 2012, blijft verder ongewijzigd en ziet er als volgt uit:

• Het OCMW moet de kinderbijslaginstelling meedelen dat het voorschotten toekent.

• Als het recht gevestigd is en alvorens te betalen, moet de kinderbijslaginstelling contact opnemen met het OCMW om te vragen:

  • voor welke periode voorschotten betaald zijn

  • hoeveel per maand betaald is

  • wie de voorschotten ontvangen heeft

• Bij ontvangst van het antwoord:

  • gaat de kinderbijslaginstelling na of de persoon die de voorschotten ontvangen heeft, de bijslagtrekkende is (of de rechthebbende/aanvrager van gewaarborgde gezinsbijslag die impliciet gevolmachtigd is door de bijslagtrekkende)

  •  gaat ze na of de periodes samenvallen

  • vergelijkt ze het totale bedrag dat gevraagd wordt voor de periode waarmee rekening gehouden moet worden, met het totale bedrag van de verschuldigde achterstallen

• Bij de betaling:

  • brengt de kinderbijslaginstelling het OCMW op de hoogte van de betaling en deelt ze de periode en het betaalde bedrag mee

  •  deelt de kinderbijslaginstelling het OCMW de bedragen en/of de periodes mee die niet terugbetaald kunnen worden, en waarom dat zo is

  •  wordt de bijslagtrekkende ook op de hoogte gebracht van de betaling aan het OCMW

Er wordt aan de kinderbijslagfondsen gevraagd voortaan alle sommen die het OCMW als voorschot op de kinderbijslag heeft betaald vóór de kennisgeving door het kinderbijslagfonds van de vaststelling van het recht op kinderbijslag, als achterstallen te beschouwen die het OCMW van het kinderbijslagfonds kan terugvorderen.

• 1. Art. 71, §1 AKBW stelt: "De kinderbijslag is maandelijks betaalbaar in de loop van de maand die volgt op deze waarop hij betrekking heeft.".
• 2. Art. 99, §2 OCMW-wet stelt: "Met afwijking van Art. 1410 van het Gerechtelijk Wetboek, treedt het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn, dat een voorschot toekent op een pensioen of op enige andere sociale uitkering, van rechtswege en tot het bedrag van dat voorschot, in de rechten op de achterstallen die de gerechtigde kan doen gelden.".
• 3. CO 911 van 7 april 1972 betreffende de nieuwe uitzondering op de onvatbaarheid voor beslag van de gezinsbijslag verschaft uitleg over het terugvorderen van voorschotten op de kinderbijslag die door het OCMW zijn uitbetaald.