Collectieve schuldenregeling
Procedure
De wet heeft een procedure voor collectieve schuldenregeling vastgelegd.
Met die procedure kan iemand die in België woont uit het aanhoudende probleem geraken om zijn schulden terug te betalen.
De procedure moet leiden tot het herstel van de financiële toestand van de debiteur, met name hem in staat te stellen in de mate van het mogelijke zijn schulden te betalen en tegelijkertijd een menswaardig leven te leiden.
Fases van de procedure:
- De persoon met overmatige schuldenlast dient een verzoekschrift in bij de arbeidsrechtbank om een schuldbemiddelaar aan te duiden.
- In de beschikking van toelaatbaarheid wordt een schuldbemiddelaar aangeduid.
- Het vonnis wordt betekend aan de schuldeisers en de schuldenaars van inkomsten van de persoon met overmatige schuldenlast.
- De schuldbemiddelaar stelt een aanzuiveringsregeling op binnen de door de rechter vastgelegde termijn.
- Over de regeling wordt het akkoord gevraagd van de persoon met overmatige schuldenlast en van alle schuldeisers;
- De rechtbank homologeert de regeling of legt een gerechtelijke aanzuiveringsregeling op;
- De schuldbemiddelaar houdt toezicht op de uitvoering van de aanzuiveringsregeling.
Twee gevolgen op vlak van kinderbijslag
- Verschuldigde kinderbijslag wordt gestort op het actief van het vermogen van de persoon met overmatige schuldenlast, op de bemiddelingsrekening die de schuldbemiddelaar opent en beheert.
- De onverschuldigde kinderbijslag wordt geboekt op het passief van dat vermogen.
Wanneer een persoon met overmatige schuldenlast een verzoek om collectieve schuldenregeling indient, heeft dat geen gevolgen voor de terugvordering; met andere woorden een lopende terugvorderingsprocedure wordt niet stopgezet.
De beschikking van toelaatbaarheid waarin de schuldbemiddelaar wordt aangeduid, heeft daarentegen een dubbel effect:
- inhoudingen op kinderbijslag zijn niet mogelijk;
- aangiftes van schuldvordering moeten uiterlijk een maand na toezending van die beschikking aangetekend verstuurd worden.
Opmerking: als de rechter niet op de hoogte is van de onverschuldigde kinderbijslag wanneer hij een vonnis velt over de beschikking van toelaatbaarheid ('vergeten schuldeiser'), moet de kinderbijslaginstelling uit eigen beweging aangifte doen zodra ze kennis heeft van het vonnis.
In dat geval kan de aangifte niet als te laat beschouwd worden.
In de minnelijke aanzuiveringsregeling kan de schuldbemiddelaar verschillende voorstellen doen die niet door de wet beperkt zijn.
De schuldbemiddelaar kan met name voorstellen:
- om het plan van gespreide terugbetaling te herzien ;
- om de schulden geheel of gedeeltelijk kwijt te schelden (annulering van de schuld).
Alle schuldeisers wordt verzocht om met de regeling in te stemmen.
Als in de regeling een vermindering van de schuld voorgesteld wordt, kan daarmee enkel ingestemd worden als die ten laste wordt gelegd van het reservefonds omdat de terugvordering uit sociaal oogpunt af te raden of technisch onmogelijk is.
Als alle partijen akkoord gaan, homologeert de rechter de regeling.
Als daarentegen geen akkoord bereikt wordt, kan de rechter:
- ofwel de procedure beëindigen aangezien het onmogelijk is om tot een regeling te komen;
- ofwel een gerechtelijke aanzuiveringsregeling treffen waarin de betaling van de schulden uitgesteld of herschikt wordt, of beslist wordt tot gehele of gedeeltelijke kwijtschelding.
De gerechtelijke aanzuiveringsregeling duurt minimum drie en maximum vijf jaar.
De schuldbemiddelaar kijkt toe op de uitvoering van de minnelijke of gerechtelijke aanzuiveringsregeling en de rechter blijft bevoegd voor de zaak.
- Bij nieuwe feiten die een impact hebben op het vermogen van de persoon met overmatige schuldenlast kan de rechter de regeling aanpassen (belangrijk voor een kinderbijslaginstelling / vergeten schuldeiser).
- Als de persoon met overmatige schuldenlast de uitvoering van de regeling belemmert, kan de rechter de regeling herroepen en kan de kinderbijslaginstelling weer terugvorderen.
Ook bij schuldbemiddeling moet de verjaring gestuit worden bij de debiteur: het is in dat geval belangrijk om de verjaring te stuiten via een aangetekende brief aan de bijslagtrekkende en niet alleen aan de schuldbemiddelaar.
Kind dat door bemiddeling of ten laste van een overheidsinstantie in een instelling geplaatst is
Voor de 2/3 van de kinderbijslag moet voor een correcte kennisgeving aan de instelling of de gemeenschap een onderscheid gemaakt worden tussen:
- betalingen rechtstreeks aan de instelling;
- betalingen aan de Vlaamse, Franstalige of Duitstalige Gemeenschap.
Voor het overige 1/3 moet een onderscheid gemaakt worden tussen:
- het een derde deel aan de bijslagtrekkende. In dat geval moet de algemene procedure gevolgd worden;
- het een derde deel dat gestort wordt op een rekening op naam van het kind. In dat geval zijn er twee situaties mogelijk:
- het kind is jonger dan 18:
- aan de gemeenschap die de plaatsing regelt, worden de gegevens van de jeugdrechter of van de adviseur of de directeur van de hulpverlening aan de jeugd gevraagd.
- vervolgens wordt aan de rechter toestemming gevraagd om het bedrag van de rekening af te halen.
- de toestemming van de rechter wordt naar de bankinstelling gestuurd.
- het kind is 18 of ouder:
- dan geldt de algemene procedure.
- het kind is jonger dan 18:
Overleden bijslagtrekkende
Sinds de inwerkingtreding van het Handvest van de sociaal verzekerde op 1 januari 1997 zijn er twee mogelijkheden.
Wet van 11 april 1995 tot invoering van het "handvest" van de sociaal verzekerde
De schuld werd niet betekend aan de bijslagtrekkende tijdens zijn leven
De kinderbijslaginstelling verzaakt ambtshalve aan de terugvordering van de schuld.
Uitzondering:
- Als het onverschuldigde bedrag voortvloeit uit fraude, wordt het in zijn geheel teruggevorderd ten laste van de nalatenschap.
- De debiteur heeft vóór zijn overlijden nog niet alle kinderbijslag terugbetaald: het onverschuldigde bedrag wordt teruggevorderd tegen 10% van het toegekende bedrag als de oorzaak een administratieve fout is of tegen 100% in de andere gevallen.
De schuld werd betekend aan de bijslagtrekkende tijdens zijn leven
Om de erfgenamen te identificeren, moet contact opgenomen worden met de Algemene Administratie van de Patrimoniumdocumentatie (AAPD) en/of de notaris die de nalatenschap regelt (als hij in het dossier bekend is) of de gemeentelijke overheid van de laatste woonplaats van de overledene.
De schuld wordt aan de erfgenamen betekend ten belope van hun deel van de nalatenschap.
Als de erfgena(a)m(en) niet beta(a)l(t)en, moet eerst nagegaan worden of er sectoriële inhoudingen of
intersectoriële inhoudingen mogelijk zijn.
Inhoudingen door een socialezekerheidsinstelling op sociale uitkeringen die een andere socialezekerheidsinstelling toekent: met die inhoudingen wordt de " kinderbijslagschuld" aangezuiverd.
Opmerking: een erfgenaam kan afstand doen van de nalatenschap bij de griffie van de rechtbank van eerste aanleg van het arrondissement waar de overledene gedomicilieerd was. Dan moet aan de griffie de akte van afstand gevraagd worden om de boeking als technisch niet terugvorderbare schuld te verantwoorden.